Hàng năm cứ vào ngày Rằm tháng Tám âm lịch, khi mẹ Trăng lên khỏi đỉnh núi và bắt đầu tỏa những tia sáng hiền hòa xuống trần gian cũng là lúc Lễ hội cầu Trăng của đồng bào Tày (thôn Bản Loan, xã Yên Định, huyện Bắc Mê) được diễn ra.

Bà con dân tộc Tày quan niệm trên cung trăng có mẹ Trăng và 12 nàng tiên, con gái của mẹ. Mẹ Trăng và 12 nàng tiên là những người luôn chăm lo, bảo vệ mùa màng cho muôn dân. Lễ hội cầu Trăng được tổ chức với ý nghĩa đón mẹ Trăng và các nàng tiên xuống vui Tết Trung Thu. Đây cũng là dịp để mọi người gặp gỡ, nói chuyện. Các cụ già gặp nhau kể chuyện gia đình, việc chăn nuôi sản xuất. Trai gái gặp nhau giao duyên, hát đối, tìm người yêu. Với trẻ em thì đây là ngày vui nhất, các em được rước đèn ông sao, được vui đùa, phá cỗ dưới trăng rằm.

Giống như các lễ hội dân gian khác, Lễ hội cầu Trăng cũng gồm hai phần : phần lễ và phần hội. Phần lễ thường được tổ chức vào tối 14 tháng 8 âm lịch trên một bãi đất rộng với các nghi thức cúng thổ công chúa bản tại ngôi miếu chung để xin phép cho dân bản được tổ chức lễ hội cầu Trăng vào đêm hôm sau. Lễ vật dâng lên gồm có : thịt, rượu, các loại bánh và xôi ngũ sắc. Sau khi tiến hành xong nghi lễ trình báo mẹ Trăng, và 12 nàng tiên, già làng tiến hành nghi lễ cầu phúc, cầu may, cầu cho dân làng một vụ mùa mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi.

Phần hội được diễn ra nhộn nhịp vui tươi với rất nhiều trò chơi. Mở đầu là màn lễ múa vòng quang bàn lễ đặt ngoài trời. Tiếp đến dân bản thi nấu các món ẩm thực truyền thống. Các mẹ, các chị thi nhau trổ tài nấu cơm lam, xôi ngũ sắc, mắm thịt lợn, mắm cá chép, trám muối, măng muối… Mọi người cùng nhau chơi các trò chơi dân gian, quây quần ngồi uống rượu, thưởng thức các món ăn vừa chế biến. Hòa quyện vào men rượu thơm nồng, ngây ngất, họ cùng nhau múa hát với những giai điệu mượt mà, đằm thắm, ca ngợi tình yêu quê hương đất nước, hanh phúc lứa đôi.

Đêm hội cầu Trăng kết thúc khi mẹ Trăng lên giữa đỉnh đầu. Cả bản lưu luyến làm lễ tiễn mẹ Trăng về trời. Những câu hát then, hát cọi cứ ngân vang khắp núi rừng mãi không thôi. Kết thúc buổi lễ, già làng sẽ phát các hạt giống cho các con, cầu cho tất cả mọi người được một vụ mùa bội thu, cây cối tươi tốt.

Là một dân tộc thiểu số nhưng đồng bào Tày có những giá trị văn hóa truyền thống phong phú, một đời sống tinh thần đặc sắc, độc đáo với những lễ hội mang nhiều màu sắc. Đến Hà Giang vào dịp Rằm tháng Tám, không quên ghé thăm thôn Bản Loan, xã Yên Định, huyện Bắc Mê để cùng bà con nơi đây chiêm ngưỡng lễ hội cầu Trăng.

Theo hagiangonline.net